dinsdag 24 augustus 2010

Stoel

Er gaan veel prachtige oud-Nederlandse gebruiken teloor, vooral door toedoen van bureaucratische fatsoensrakkers. Wat te denken van het prachtige Friese karnemelkse pap-slaan? Elk jaar tot veler vermaak gevierd in de gemeente Sint Annaparochie aan de Waddenzee. De dorpelingen komen op een zonnige dag in mei tezamen op de brink, waar zij ieder een bord karnemelkse pap uitgereikt krijgen. Onder de feestelijke klanken van fanfaremuziek slaan de deelnemers vervolgens om het hardst met een houten lepel in de pap. Wie het hoogste spettert, wint het gouden horloge. Deze traditie, die minstens teruggaat tot de 12e eeuw, werd enkele jaren geleden de nek omgedraaid door de autoriteiten nadat een toeschouwer getroffen werd door een rondvliegende papspetter. Het ongelukkige incident leverde geen blijvende verwondingen op, maar bleek toch reden genoeg om weer een stukje historie af te schaffen.

Er zijn talloze voorbeelden. De kampioenschappen trekschuiten trekken? Het melkbussenconcours van Vlijmen? De Drie Dagen van de Varkensbips in Zevenhuizen? Afgeschaft, afgeschaft, afgeschaft, allemaal door pijnlijke misvattingen van Randstedelijke pennenlikkers, die altijd maar praten over bedreigingen en verordeningen en de volksgezondheid.

Jullie zullen begrijpen hoe blij ik ben dat de mooiste traditie van allemaal, het Bruidjewerpen van Erm (Drenthe) nog altijd bestaat. Elk jaar in augustus ben ik van de partij. Vaak reis ik de avond van tevoren al af, zodat ik een mooi plaatsje op het dorpsplein kan bemachtigen – geen overbodige luxe, want het is er altijd stervensdruk.

Tijdens het Bruidjewerpen worden alle bruidjes die het afgelopen jaar in Erm in het echt zijn getreden vastgebonden op keukenstoelen. Vervolgens proberen de kersverse echtgenoot en zijn schoonvader de stoel zo vaak mogelijk over een zo groot mogelijke afstand naar elkaar toe te gooien. De uitslag van de wedstrijd bepaalt volgens de traditie het verdere verloop van het huwelijk. Vangt de bruidegom de stoel als laatst, of juist zijn schoonvader? Wordt de bruid met de goeie kant naar boven gevangen of juist niet? Wordt ze uberhaupt gevangen?

Er zijn talloze mogelijkheden waarover een jury, bestaande uit de notaris, de schoolmeester en de dominee, zich buigen. Hun overleg kan, als de situatie er om vraagt, lang duren – een paar jaar terug maakte ik eens mee dat een bruidje aan haar linkerbeen in een boom bleef hangen, en dat was in eeuwen niet gebeurd. Na vele uren werd het arme kind, onder luid gejuich, naar beneden getakeld en verenigd met haar man, een tafereeltje waarbij weinigen het droog hielden. Precies zoals de jury voorspelde baarde de vrouw in het jaar erop zeven blonde zonen – dat is toch schitterend?

De sfeer was dit jaar gespannen. Er liepen journalisten rond, beveiligers, toeschouwers die er niet hoorden. Randstedelingen, die er niets van begrijpen! Ja, natuurlijk vliegt er wel eens een stoel de verkeerde kant op. Ja, er vallen wel eens harde woorden, en ja, er vallen ook wel eens gewonden, dat hoort er nu juist bij, dat is nu juist wat deze Drentse traditie zo mooi en authentiek maakt. Er is mij geen enkele ongeregeldheid opgevallen, integendeel, het was een prachtige dag. Maar als ik dan de volgende ochtend wakker word en lees wat de krant ervan maakt, dan denk ik: waren we wel bij hetzelfde evenement, beste hoge heren uit het Westen? Ik moet nog zien of er volgend jaar nog met bruidjes geworpen mag worden in Erm.

http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2686/Binnenland/article/detail/1018463/2010/08/22/Militair-slaat-beveiliger-met-stoel-op-hoofd.dhtml